ლია ახალაძე არის სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი, ისტორიის დოქტორი. სწავლობდა  აფხაზეთის ა.მ. გორკის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტსა და  თსუ სოხუმის ფილიალში ისტორია-იურიდიულ ფაკულტეტზე ისტორიის მიმართულებით.  დაამთავრა ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასპირანტურა წყაროთმცოდნეობა-ისტორიოგრაფიის  განხრით. იქვე დაიცვა დისერტაცია თემაზე „ქართული ეპიგრაფიკული ძეგლები აფხაზეთში   IX-XVII  საუკუნეებში“.

1995 წლიდან მუშაობს ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თსუ სოხუმის ფილიალში ჯერ მასწავლებლად, შემდეგ დოცენტად, ხოლო 2006 წლიდან კონკურსის წესით არჩეული იქნა სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორის  აკადემიურ თანამ­დე­ბობაზე. სხვადასხვა დროს ეკავა ად­მი­ნი­ს­ტრაციული თანამდებობები: იყო თსუ სოხუმის ფილიალის ისტორია-იურიდიული ფაკულტეტის დეკანის მოადგილე, სოხუმის სახელ­მ­წი­ფო უნივერსიტეტის ხარისხის უზრუნველყოფის სამსახურის უფროსი, განათლების მეცნიე­რე­ბათა ფაკულტეტის დეკანი. 2020 წლის ივლისიდან ხელმძღვანელობს სსუ სამეცნიერო კვლევებისა და განვითარების დეპარტამენტს. 2019 წლიდან არის განათლების ხარიხის განვითარების ეროვნული ცენტრის  „განათლების უმაღლესი განათლების საბჭოს“ წევრი. 

ლია ახალაძე იკვლევს  საქართველოს ისტორიის სხვადასხვა პერიოდს, ისტორიულ წყაროებს, ისტორიოგრაფიას, კულტურის ისტორიას, აფხაზეთისა და ჯავახეთის  ეპიგრაფიკულ ძეგლებსა და მატერიალურ კულტურას, ისტორიის სწავლების მეთოდიკას, განათლების პოლიტიკას, მულტიკულტურულ და მულტიეთნიკურ საქართველოს საკითცებს. აქტიურადაა ჩართული საერთა­შო­რისო აკადემიურ სისტემაში: მონაწილეობს ეროვნულ და საერთაშორისო სამეცნიერო ფო­რუ­მებში, ხელმძღვანელობდა სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეგიდით ჩატარებულ რამდენიმე საერთაშორისო და ეროვნულ სამეცნიერო - პრაქტიკულ კონ­ფე­რე­ნციას,   არის  ევროკავშირისა და აშშ-ს  საერთაშორისო პროექტების: DOIT, DARE, ASSET, DITECH  -ის ადგილობრივი კოორდინატორი,  USAID-ის საბაზისო განათლების პროგრამის მე­ნეჯერი სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტში.

შრომები გამოქვეყნებული აქვს  ქართულ,  ინგლისურ, ესპანურ, ფრანგულ, ჩეხურ, რუსულ, არაბულ, თურქულ ენებზე. არის ასამდე პუბლიკაციის ავტორი, მათ შორის სამი მონოგრაფიის,  ორი სასკოლო სახელმძღვანელოს,  რამდენიმე კოლექტიური მონოგრაფიული კვლევისა და კრებულების ავტორი და რედაქტორი.

ჰყავს მეუღლე  და ერთი ქალიშვილი